Ontwikkelings-trauma en verslaving.

Verslaving wordt heel vaak veroorzaakt door onverwerkt trauma, vooral trauma uit de kindertijd. Als je dit blog leest zul je ontdekken hoe logisch dat eigenlijk is, en dat dit ook blijkt uit wetenschappelijk onderzoek.

Wat heeft trauma te maken met verslaving?

Voordat je dit artikel gaat lezen wil ik je waarschuwen. Het kan zijn dat je door het lezen iets zult herkennen uit je eigen leven, waardoor pijnlijke gevoelens kunnen toenemen. Zorg daarom goed voor jezelf, stop met lezen als je merkt dat de stress toeneemt, en praat hierover met iemand die je vertrouwt of bel/mail/chat met de luisterlijn. https://www.deluisterlijn.nl/ik-zoek-hulp-home.html

Wat bedoelen we met trauma?

Om uit te kunnen leggen wat trauma te maken heeft met verslaving en verslavingsherstel, zal ik eerst vertellen wat we precies bedoelen met trauma.

Een traumatische ervaring is een ervaring die te overweldigend voor je was om te kunnen verwerken en waarbij je geen hulp hebt gehad om te verwerken. Het woord trauma betekent ‘wond’, net zoals een snijwond of een gebroken been als het gaat om een fysiek trauma.

Bij verslaving kijken we naar psychische, emotionele en relationele trauma’s. Dingen die je hebt meegemaakt en die overweldigend waren en die je niet hebt verwerkt. In een zeer uitgebreid onderzoek in Amerika zijn de 10 belangrijkste trauma’s uit de kindertijd naar boven gekomen. In Nederland heeft TNO dit onderzoek ook gedaan. Dit zijn de meest voorkomende jeugdtrauma’s:

1.      Scheiding van je ouders

2.      Emotionele verwaarlozing

3.      Emotionele mishandeling

4.      Lichamelijke mishandeling

5.      Je zag dat er geweld gebruikt werd tegen een van je ouders.

6.      Een huisgenoot in de gevangenis.

7.      Depressie of zelfmoord van een huisgenoot

8.      Alcohol- of drugsmisbruik door je ouders

9.      Lichamelijke verwaarlozing

10.   Seksueel misbruik

Daarnaast zijn er nog 4 andere vaak voorkomende trauma’s in de kindertijd:

1.      Ouder(s) overleden

2.      Ouder(s) ernstig of chronisch ziek.

3.      Ouders die veel ruzie maken

4.      Armoede, bijvoorbeeld naar de voedselbank moeten gaan voor eten.

In bijgaande tabel kun je zien hoe vaak dit voorkomt bij kinderen (linkerkolom) en hoe vaak volwassenen dit zeggen over hun kindertijd (rechterkolom). Dit betreft een onderzoek dat TNO in 2016 deed in Nederland (bron: https://publications.tno.nl › publication › 34622407 › s2R4Uj › TNO-2016-R11157.pdf)

ACE staat voor Adverse Childhood Experiences, oftewel jeugdtrauma’s.

De onderzoekers van TNO schrijven in hun conclusie:

“De gevolgen van traumatische ervaringen in de jeugd zijn bekend en ernstig. Op korte termijn: verminderde concentratie op school en bij spel, schooluitval; gedragsproblemen, zoals externaliserend gedrag (agressie, antisociaal gedrag) en internaliserend gedrag (angst, depressiviteit), psychische stoornissen (zoals PTSS) (poging tot) suïcide, verandering in de neurobiologische hersenontwikkeling.

Op de langere termijn: angststoornissen, depressie en depressieve stemmingen, risicogedrag, roken en middelengebruik, psychische ziekte, geweld in het gezin, criminaliteit, risicovol seksueel gedrag, een lager inkomen, laag zelfbeeld en (poging tot) suïcide Ook zijn opmerkelijk sterke verbanden gevonden met lichamelijke aandoeningen tientallen jaren later zoals ernstig overgewicht en hart- en vaatziekten.”

Toen ik deze onderzoeken op internet vond was ik totaal niet verbaasd. Het bevestigde namelijk wat ik al jarenlang bij mijn eigen cliënten had gezien. Van de circa 700 cliënten die ik heb begeleid was er namelijk maar eentje die over zichzelf zei dat hij geen trauma had meegemaakt. Zijn ouders waren weliswaar gescheiden, maar dat was allemaal goed verlopen vertelde hij. Alle andere cliënten hadden allemaal in hun levensverhaal iets verteld over trauma’s, met name uit de kindertijd. Dat zette mij wel aan het denken over de relatie tussen trauma en verslaving.

Dus ging ik op onderzoek uit wat de relatie is tussen trauma en verslaving. Daarover straks meer, ik wil eerst nog mijn definitie van trauma compleet maken.

1.      Ontwikkelingstrauma. Dit is de officiële term voor wat ik hierboven heb vermeld. We noemen dit ook wel jeugdtrauma of ingrijpende jeugdervaringen (Adverse Childhood Experiences oftewel ACEs)

2.      Shocktrauma. Dit is een eenmalige gebeurtenis zoals een auto-ongeluk, overval, inbreker, geweld op straat, ziekenhuisopname, etc. Een heftige gebeurtenis die te overweldigend was om te kunnen verwerken. Iets uitgebreider shocktrauma is wat soldaten of politie-agenten, ambulance-medewerkers en brandweerlieden meemaken.

3.      Secundair trauma. Dit zien we vaak bij hulpverleners. De dingen die ze meemaken, maar ook de heftige verhalen die ze van hun cliënten horen, kunnen leiden tot trauma bij de hulpverleners. Ze kunnen al die heftigheid niet verwerken en hebben daar hulp bij nodig.

4.      Trauma’s door verslavingsgedrag en negatieve reacties van anderen en de maatschappij. Als je verslaafd bent aan een middel of gedrag dan maak je heftige dingen mee als je onder invloed bent of als je contacten met je familie, vrienden, collega’s en buren heel erg onder druk komen. Je kunt ook te maken krijgen met politie en justitie, of met criminelen waarvan je je illegale drugs koopt. Onverwerkte heftige ervaringen die juist tijdens je verslavingsperiode plaatsvinden en waar je geen hulp bij had om te kunnen hanteren.

En waarom kunnen die trauma’s leiden tot verslaving?

Al deze vormen van trauma kunnen leiden tot verslaving. Dit komt doordat het autonome zenuwstelsel (azs) niet goed meer werkt door een onverwerkt trauma. Het azs zorgt voor al onze automatische lichaamsfuncties zoals ademhaling, hartslag en spijsvertering. Maar daarnaast zorgt het ook voor onze veiligheid. Als het azs iets signaleert als onveilig dan zal het direct de fight/flihgt/freeze respons activeren om het gevaar te kunnen verminderen. Na een onverwerkt trauma is het azs té gevoelig, en signaleert het situaties die niet onveilig zijn toch als gevaarlijk en zet de fight/flight/freeze respons onnodig vaak aan. Als dat bij jou gebeurt dan heb je de hele tijd last van nare gevoelens. Dat kunnen stressgevoelens zijn, of irritatie of somberheid. En om die gevoelens te kunnen veranderen kan een verslavend middel of verslavend gedrag snel een oplossing bieden. Als je dat langere tijd en veel gebruikt raak je uiteindelijk verslaafd.

Meer hierover kun je lezen in mijn blog Wat is verslaving nou eigenlijk precies?

Als je iets herkent in dit verhaal en wilt weten hoe dat voor jou een rol speelt in verslaving, bel of mail me dan voor een gratis advies gesprek via onderstaande button.